ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΕΝΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΕΝΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ
«Το δίκαιο […] από το ίδιο το κανονιστικό του περιεχόμενο […] δεν αποτελεί παρά τους ηθικούς και πολιτικούς λόγους που δικαιολογούν την άσκηση κρατικού εξαναγκασμού […] Από την οπτική γωνία του εξαναγκασμού, το δίκαιο αποτελεί ηθι- κό maximum: αποτελεί ηθική που δικαιολογεί τη βία […] Γι’ αυτό η φιλοσοφία του δικαίου δεν δύναται να αποτελεί έναν περιθωριακό κλάδο της πρακτικής φιλοσοφίας […] Επίσης […] το δίκαιο […] από […] την ίδια την εξαναγκαστή υποχρεωτικότητά του […] αποτελεί συγχρόνως ηθικό minimum: δεν (πρέπει να) δικαιολογούν όλοι οι ηθικοί λόγοι την άσκηση δημόσιου εξαναγκασμού. Η ηθικοκρατία (moralism) […] δια- στρέφει το ηθικό υπόβαθρο του δικαίου [… Θ]α μπορούσαμε […] να συλλάβουμε τη φιλοσοφία του δικαίου ως μια αβίαστη συνέχεια της ίδιας της νομικής (αντ)επιχειρηματολογίας […]∙ ως αβίαστη συνέχεια, συνεπώς, της ίδιας της νομικής διαφω- νίας […] Όσο μάλιστα βαθύτερη είναι η νομική διαφωνία […] τόσο υψηλότερο πρέπει να είναι το επίπεδο της φιλοσοφικής δικαϊκής αφαίρεσης […] Το δίκαιο και η επιστήμη του δεν απο- τελούν εφηρμοσμένη φιλοσοφία του δικαίου, το αντίθετο∙ η φιλοσοφία του δικαίου πηγάζει νομιμοποιημένα και εποικο- δομητικά και τρέφεται μόνον από την ίδια τη νομική διαφω- νία […] Καμία φιλοσοφία του δικαίου, επομένως, χωρίς την πρώτη ύλη της νομικής διαφωνίας∙ ό,τι μάλιστα δεν δύναται να ενσωματώσει ο δικαστής στο σκεπτικό της κρίσης του […] απλώς δεν ισχύει. Πρόκειται για μια μεθοδολογική λεπίδα […] σωκρατικής υφής […].»





