ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ, ΤΕΥΧΟΣ 43
ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ, ΤΕΥΧΟΣ 43
Στο ανά χείρας τεύχος, θα διαβάσει κανείς ένα μικρό αφιέρωμα στον Βασίλη Ρώτα. Το είχαμε υποσχεθεί νωρίτερα, αλλά η έκταση του αφιερώματος στην ιρλανδική ποίηση μάς υποχρέωσε να το μεταθέσουμε. Σαράντα πέντε σχεδόν χρόνια μετά τον θάνατο του Ρώτα, το αφιέρωμα αυτό μπορεί να ξενίζει. Αν είχε γίνει πριν από μία τριακονταετία, όταν ακόμη οι σαιξπηρικές μεταφράσεις του παίζονταν συστηματικά στις θεατρικές σκηνές, θα μπορούσε να θεωρηθεί ίσως πιο επίκαιρο. Το ζήτημα της επικαιρότητας έχει θέση στη συζήτηση περί ποίησης και τέχνης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Εξίσου όμως έχει θέση και η Ιστορία και η μνήμη, που μπορούν να γονιμοποιήσουν τον σύγχρονο αναστοχασμό και, κυρίως, τη σύγχρονη δημιουργία.
Αφορμή για το αφιέρωμα αυτό μας έδωσε η πρωτοβουλία ιρλανδών ποιητών και καλλιτεχνών να αναζητήσουν τη διαδρομή του τραγουδιού Το γελαστό παιδί από την διχασμένη Ιρλανδία του Μπρένταν Μπήαν ως την εξίσου διχασμένη Ελλάδα της δεκαετίας του ’60, όταν ο Ρώτας μεταφράζει το έργο του Ένας όμηρος και ανεβαίνει για πρώτη φορά, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, σχεδόν ταυτόχρονα με τη μεγάλη του διεθνή επιτυχία, από το Κυκλικό Θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά στην Αθήνα, στη θεατρική περίοδο 1961-1962. Ο γοητευτικός προβληματισμός τους για τη μοίρα των τραγουδιών και τις διαδρομές τους σε άλλες γλώσσες και στις άλλες εποχές μάς έδωσε το έναυσμα να προβληματιστούμε πάνω στην έννοια της λαϊκότητας στην τέχνη. Το γεγονός ότι το Γελαστό παιδί συνεχίζει ως σήμερα να τραγουδιέται κάθε φορά που οι «εχθροί» σκοτώνουν γελαστά παιδιά, μας έφερε αντιμέτωπους με τη διερώτηση για τη φύση της λαϊκότητας στην τέχνη και τις αντοχές της λαϊκής τέχνης σήμερα, ένα ζήτημα που μοιάζει να απασχολεί όλο και περισσότερους νέους λογοτέχνες, ποιητές και καλλιτέχνες, με ποικίλους τρόπους. Εξού και θεωρήσαμε ότι η επανεπίσκεψη στο έργο του Ρώτα, που υπήρξε αταλάντευτα προσηλωμένος στον λαό, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για έναν αναστοχασμό που θα γονιμοποιήσει τους προβληματισμούς όλων μας. Πέρα λοιπόν από την πρόθεσή