ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΠΑΛΗ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1894-1904)
ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΠΑΛΗ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1894-1904)
«Η ελληνοτουρκική σύρραξη του 1897 και ο αντίκτυπός της στο καθεστώς του ελληνισμού της Μακεδονίας, αποτέλεσαν ουσιαστικά τη χρονική αφετηρία για την απαρχή μιας νέας και ιδιαίτερα κρίσιμης ιστορικής φάσης του Μακεδονικού Ζητήματος. Κατά την αποφασιστική αυτή χρονική καμπή που συντελείται στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, τα ιστορικά γεγονότα εξελίσσονται ραγδαία, καθώς αρχίζει να μορφοποιείται πρωταρχικά η διαφοροποίηση της στάσης του βουλγαρικού παράγοντα με την εξαπόλυση βίαιων, τρομοκρατικών και δολοφονικών ενεργειών σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών του βόρειου κυρίως μακεδονικού χώρου. Σύγχρονα παρατηρείται την εποχή αυτή μεγάλη έξαρση στη δραστηριότητα της σερβικής κίνησης, ιδιαίτερα στο βορειότερο γεωγραφικό χώρο της οθωμανικής Μακεδονίας, όπου διαβιούσαν σποραδικές ελληνικές κοινότητες. Χωρίς αμφιβολία λοιπόν η νέα ψυχροπολεμική περίοδος (1898-1903) διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του καθεστώτος του Μακεδονικού Ελληνισμού και επηρέασε άμεσα την πορεία του προς το Μακεδονικό Αγώνα. Πράγματι την εποχή αυτή οι Έλληνες της Μακεδονίας διανύουν τη δυσκολότερη φάση των εθνικών τους αγώνων αντιμετωπίζοντας τη νέα όψη του βουλγαρικού παράγοντα. Ο τελευταίος είχε αποτύχει μέχρι τότε να κάμψει την ελληνική αντίσταση στη μεσαία γεωγραφική ζώνη παρά την παραχώρηση σημαντικών εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών προνομίων εκ μέρους της Πύλης. Με τη χρήση βίαιων και απάνθρωπων μεθόδων σε βάρος του Μακεδονικού Ελληνισμού, οι βουλγαρικές ενέργειες προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση όχι μόνο στους κατά τόπους Ευρωπαίους διπλωματικούς εκπροσώπους της Μακεδονίας και γενικότερα στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, αλλά συνέβαλαν κυρίως αποτελεσματικά στην ψυχολογική προετοιμασία των Ελλήνων για το Μακεδονικό Αγώνα και στη συνειδητοποίηση της ένοπλης πάλης καθώς και στη δημιουργία των πρώτων ελληνικών αντιστασιακών πυρήνων».