ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Όσα έχω μέχρι σήμερον εκθέσει περί της Αρχαιότητος, υπό το πνεύμα του εν τη προμετωπίδι ρητού του ποιητού και ιστορικού Αγαθίου, πρόκειται ήδη να συμπληρώση το παρόν περί του Αλεξάνδρου βιβλίον μου. Επί πλέον τούτο θα έπρεπε να είναι κάτι περισσότερον από μιαν βιογραφίαν, κάτι περισσότερον από μίαν απλώς πολεμικήν ιστορίαν. Το να κατανοήσωμεν τον Μέγαν Μακεδόνα εις τα βασικά του κίνητρα, να τον εκτιμήσωμεν εις την δράσιν του, αποτελεί εν θέμα, το οποίον μας ανυψώνει εις τας ανωτέρας αξίας της αρχαίας παιδείας: τον ατομικόν ηρωισμόν, την πολιτικήν και κυβερνητικήν θεωρίαν, επί πλέον την εθνολογίαν, την υψηλήν παρόρμησιν των τεχνών και των επιστημών, αίτινες επηρέασαν αποφασιστικώς τας ενεργείας του και τέλος τον θρησκευτικόν βίον. Διότι μόνον η διάνοιξις του Ιράν υπό του Αλεξάνδρου κατέστησε δυνατόν τον Χριστιανισμόν, όπως είναι σήμερον. Πάντα ταύτα παρασύρουν προς εξιστόρησιν και το υλικόν φαίνεται απέραντον. Εν τούτοις όμως το προσωπικόν μέρος προέχει, καθόσον η ενατένισις των υπερανθρώπων εντός της ανθρωπότητος, είτε ούτοι έζησαν χθες είτε προ χιλιάδων ετών, δεν επιδρά μόνον ως δραματικά ψυχαγωγία, αλλά ενεργεί παρορμητικώς και μορφωτικώς εφ' ημών των μεταγενεστέρων, οι οποίοι, όπως και οι αρχαίοι εκείνοι, έχομεν την υποχρέωσιν να διαδραματίσωμεν τον ρόλον μας εις το αδιάκοπον ρεύμα της παγκοσμίου ιστορίας.
Theodor Birt